Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat)
Mirasçılıktan Çıkarma (ıskat) kurumu bir ölüme bağlı tasarruf türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu şekilde miras bırakan olumsuz içerikli ölüme bağlı tasarrufta bulunmuş olur. Halk arasında evlatlıktan red müessesesi olarak bilinmektedir.
Miras bırakanın gelecekte mirasından pay alacak olan kanuni mirasçılarından birini mirasından mahrum edebilmesi için Türk Medeni Kanunu uyarınca bazı şartlar aranmaktadır. Bu şartların oluşmuş olması halinde yapılacak ıskat yöneltilen kişiyi mirastan saklı payıyla birlikte çıkarılması sonucuna götürür.
Türk Medeni Kanunu 510. Maddesi uyarınca;
Aşağıdaki durumlarda mirasbırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:
1. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,
2. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.
Maddede sayılan nedenler gerçekleştiğinde mirasçı aleyhine “cezai” ıskat nedenleri doğmuş olur. Bu nedenlere dayanmayan veya sebebi belirtilmeden yapılacak çıkarma TMK 512/1 uyarınca geçersiz olacaktır. Öne sürülen sebebin gerçekleşmediğini veya belirtilen sebebin TMK 510. maddesinde sayılan sebepler ile örtüşmediği savında olan mirasçının itirazı halinde sebebin varlığını ispat diğer mirasçılara veya mirasbırakana düşecektir.
· Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse
Kanunun ifadesinde ki “ağır suç” ceza hukuku anlamında ağır bir suç olmak zorunda değil hukuk hakiminin takdirine bırakılmış cinste ağır bir suçtur. Kanun koyucu ıskat sebeplerini düzenlerken fiilin niteliğine değil de sonucuna önem vermiştir. Hakim, öncelikle fiilin ağır olup olmadığına sonrasında aile bağını koparacak nitelikte olup olmadığına ve fiilen de koparmış olup olmadığını araştırarak karar verecektir. Mirastan ıskat sebebinin varlığı araştırılırken objektif ve sübjektif olarak iki husus önem kazanır. Fiilin aile bağlarını koparacak nitelikle olmasından kasıt, fiilin objektif olarak aile bağını koparacak nitelikte olmasıdır. Fiilen koparmış olması da, subjektif unsur olup, somut olayda aile bağını koparmış olmasıdır. Kanunun “ağır” terimiyle kastettiği budur. Şu halde bir fiil aile bağını koparacak nitelikte olmakla beraber, somut olayda koparmamışsa, subjektif şart gerçekleşmediği için, mirasçılıktan çıkarma sebebi olamaz.
· Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.
Sadakat, bakım ve gözetim, yardım, vb. aile hukukundan kaynaklı yükümlülüklerin ihlali halinde ihlal önemli ölçüye ulaşmış yani aile bağlarını zedeler nitelik kazanmışsa ıskata sebep oluşturur nitelikte olduğu kabul edilecektir. Yine bu durumda da fiilen aile bağlarının kopmuş olması da aranır.
Çıkarmanın İptali
Miras bırakan çıkarma arzu ve iradesini zımni olarak gerçekleştirmiş olabileceği gibi açıkça da ortaya koyabilir. Bu işlem karşısında ıskat olunanlar, miras bırakanın ıskata ilişkin tasarrufta bulunurken ehliyetsiz olduğunu, ıskatın hata, hile, ikrah sonucu yapıldığını ortaya koyarsa veya vasiyetname şeklen geçersiz ise ıskat tasarrufu iptal edilir ve mirasçı ıskat edilmemiş gibi tüm miras hakkına kavuşacaktır. Bunların yanında Medeni Kanunun 512’nci maddesinde belirlenen ıskata ilişkin özel düzenleme uyarınca mirastan ıskat edilen mirasçıya, ıskata ilişkin ölüme bağlı tasarrufa itiraz ederek onu kısmen veya tamamen etkisiz bırakma imkanı tanınmıştır. Mirastan çıkarılanlar bu haklarını dava açmak yoluyla ileri sürerek çıkarmanın geçersizliğini ileri sürebileceklerdir. Bu dava, ıskat olunan dışındaki ıskattan yararlanan diğer kanuni mirasçılar aleyhine açılır. Iskata neden olan olaylara muris kendi kusurlarıyla sebep olmuşsa ıskatın şartları oluşmayabilir. Bu hususun takdiri ise olayların akışına göre, hakime aittir.
Web sitemizde yer alan bu ve benzeri bilgiler öneri, tavsiye veya hukuki mütalaa değildir. Yazarımız veya büromuz bu sitede yer alan çözümlere, bilgilere, metinlere veya yayınlara dayanılmasından, kullanılmasından hareketle zarara uğranmasından dolayı sorumluluk kabul etmez.
Mehmet Serhat Tercan
mirasçılıktan çıkarma, mirastan ıskat, mirastan men, mirasçılıktan çıkartma avukat, evlatlıktan red, mirastan çıkarma avukat
