VASİ TAYİNİ

Vasi Tayini Nedir? Kimlere Vasi Atanır?

Vasi, Medeni Kanun'da öngörüldüğü şekli ile sulh hukuk mahkemesi tarafından karar verilmek sureti ile kısıtlanmış kişilerin mal varlığını ve kişisel haklarını korumak ve idare etmek üzere atanmış olan kişidir.

Vasi tayini, bireyin malvarlığı ve kişisel haklarını koruma amacıyla mahkeme kararıyla bir başkasının temsil yetkisiyle donatılmasıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, bazı kişiler kendi haklarını koruyamayacak durumda olduklarında, Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından kendilerine vasi atanır.

Vasi Ne Demektir?

Vasi, mahkeme kararıyla atanan ve kısıtlı kişinin malvarlığını yönetme, haklarını koruma ve kişisel işlerini takip etme sorumluluğu taşıyan kişidir. Vesayet kurumu, kişinin menfaatlerini korumayı hedefleyen bir kamu görevidir ve vasi bu sorumluluğu yasal sınırlar içinde, denetim altında yürütür.

Kimlere Vasi Atanabilir?

Mahkeme, aşağıdaki kişilere vasi atanmasına karar verebilir:

• Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle işlerini yürütemeyen, sürekli bakıma muhtaç olan ya da çevresine zarar verme riski taşıyan yetişkinler,

• Savurganlık, alkol veya madde bağımlılığı, kötü yaşam tarzı veya malvarlığını kötü yönetimi nedeniyle kendisini veya ailesini zor durumda bırakma tehlikesi bulunanlar,

• Velayet altında olmayan 18 yaşından küçük çocuklar,

• Bir yıl veya daha uzun süreli hapis cezasına mahkûm edilenler,

• Yaşlılık, engellilik, ağır hastalık veya deneyimsizlik nedeniyle işlerini sürdüremeyen ve bu durumu belgeleyen yetişkinler (bu kişiler kendi talepleriyle de vasi atanmasını isteyebilir).

Vasi Nasıl Atanır?

Vasi tayini için Sulh Hukuk Mahkemesi’nde dava açılması gerekir. Bu dava:

• Kısıtlı adayının kendisi,

• Aile bireyleri,

• Yakınları,

• İlgili kamu kurumları tarafından açılabilir.

Mahkeme, durumu değerlendirir; gerektiğinde sağlık raporu ister ve yargılama sonunda uygun gördüğü kişiyi vasi olarak atar.

Kimler Vasi Olabilir, Kimler Olamaz?

Aşağıdaki şartları taşıyan herkes vasi olabilir:

• Reşit (18 yaşını doldurmuş),

• Kısıtlı olmayan,

• Haysiyetli bir hayat süren,

• Kamu hizmetinden yasaklı olmayan,

• Kısıtlı kişiyle aralarında ciddi menfaat çatışması bulunmayan kişiler.

Kimler Vasi Olamaz?

• 18 yaşından küçükler ve zaten kısıtlı olanlar,

• Kısıtlı kişiyle husumet içinde olanlar,

• Kamu hizmetinden yasaklı olanlar,

• Haysiyetsiz yaşam sürenler,

• Vesayet davasına bakan hâkimler,

• Kısıtlı kişiyle çıkar çatışması içinde olanlar.

Reşit ve kısıtlı olmayan her gerçek kişi vasi olarak atanabilir. Atanacak kişi, vasi tayini hakkında açılmış olan davada, kısıtlama talep eden ilgililer veya talepte bulunan kısıtlı adayının mahkemeye önereceği isimler olabileceği gibi mahkeme takdirine bağlı olarak üçüncü kişiler de olabilir.

Yetişkin olmayanların ve kısıtlıların vasi olabilmesi mümkün değildir. Bunların yanı sıra; kendisine vasi atanacak kişi ile menfaati önemli ölçüde çatışanlar veya husumet bulunanlar, haysiyetsiz hayat sürenler, kamu hizmetinden yasaklı olanlar ve ilgili vesayet daireleri hakimleri de vasi olamaz.

Vasinin Görev ve Yetkileri Nelerdir?

Vasi, kısıtlıyı hem maddi hem kişisel olarak korumakla yükümlüdür. Görevleri şunlardır:

• Kısıtlının malvarlığını ve gelirlerini yönetmek,

• İzin alınması gereken işlemlerde mahkemeye başvurmak,

• Mahkemeye düzenli olarak vesayet hesapları ve raporları sunmak,

• Gerekli özeni göstermek ve zarara sebep olması hâlinde tazminat sorumluluğu taşımak.

Vasi, kısıtlının bakımını ve korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Kendisine verilmiş olan tüm yetkiler sorumluluğunu da kapsamaktadır. Yapmış olduğu işlemleri izah etmek, vesayet makamına belli dönemlerde rapor ve hesapları sunmak gibi sorumlulukları olan vasinin herhangi bir izne tabi olmayan işlemleri de ancak vesayet makamının daha sonradan bu işlemi onaylamasıyla geçerlilik kazanır. Vasi, görevlerini yerine getirirken gereken özeni göstermekle yükümlüdür. Aksi takdirde kusurlu davranışıyla vesayet altındaki kişiye verdiği zarardan açıkça sorumludur.
Genel yetkinin dışındaki bazı işlemleri gerçekleştirebilmesi için işlemin öncesinde vesayet makamı olan ,kısıtlama kararını vermiş olan Sulh Hukuk Mahkemesi'nden, izin alması gerekmektedir. Bu işlemler Türk Medeni Kanunu'nun 462. Maddesinde şu şekilde sayılmıştır:

1. Taşınmazların alımı, satımı, rehnedilmesi ve bunlar üzerinde başka bir aynî hak kurulması,
2. Olağan yönetim ve işletme ihtiyaçları dışında kalan taşınır veya diğer hak ve değerlerin
alımı, satımı, devri ve rehnedilmesi,
3. Olağan yönetim sınırlarını aşan yapı işleri,
4. Ödünç verme ve alma,
5. Kambiyo taahhüdü altına girme,
6. Bir yıl veya daha uzun süreli ürün ve üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kirası
sözleşmeleri yapılması,
7. Vesayet altındaki kişinin bir sanat veya meslekle uğraşması,
8. Acele hâllerde vasinin geçici önlemler alma yetkisi saklı kalmak üzere, dava açma, sulh
olma, tahkim ve konkordato yapılması,
9. Mal rejimi sözleşmeleri, mirasın paylaştırılması ve miras payının devri sözleşmeleri
yapılması,
10. Borç ödemeden aciz beyanı,
11. Vesayet altındaki kişi hakkında hayat sigortası yapılması,
12. Çıraklık sözleşmesi yapılması,
13. Vesayet altındaki kişinin bir eğitim, bakım veya sağlık kurumuna yerleştirilmesi,
14. Vesayet altındaki kişinin yerleşim yerinin değiştirilmesi.

Vesayet makamının yanı sıra ayrıca Denetim Makamı olan Asliye Hukuk Mahkemeleri'nin de onayını gerektiren işlemler ise bir sonraki maddede şu şekilde sayılmıştır:

1. Vesayet altındaki kişinin evlât edinmesi veya evlât edinilmesi,
2. Vesayet altındaki kişinin vatandaşlığa girmesi veya çıkması,
3. Bir işletmenin devralınması veya tasfiyesi, kişisel sorumluluğu gerektiren bir ortaklığa
girilmesi veya önemli bir sermaye ile bir şirkete ortak olunması,
4. Ömür boyu aylık veya gelir bağlama veya ölünceye kadar bakma sözleşmeleri yapılması,
5. Mirasın kabulü, reddi veya miras sözleşmesi yapılması,
6. Küçüğün ergin kılınması,
7. Vesayet altındaki kişi ile vasi arasında sözleşme yapılması.

"Kanunen gerektiği hâlde vasinin yetkili vesayet dairelerinin iznini almadan yapmış olduğu işlemler, vesayet altındaki kişinin vasinin izni olmaksızın yaptığı işlem hükmündedir."

Vasinin Mahkemeden Önceden İzin Alması Gereken İşlemler Nelerdir?

Türk Medeni Kanunu’nun 462. maddesi uyarınca vasi, aşağıdaki işlemler için önceden vesayet makamından izin almak zorundadır:

1. Taşınmaz alım-satımı, rehnedilmesi, aynî hak tesisi,

2. Olağan dışı taşınır veya hakların devri,

3. Büyük yapı işleri,

4. Ödünç alma/verme,

5. Kambiyo taahhüdü altına girme,

6. Uzun süreli kira sözleşmeleri,

7. Sanat veya meslek icrası izni,

8. Dava açma, sulh olma, tahkim gibi işlemler,

9. Miras paylaşımı ve mal rejimi sözleşmeleri,

10. Aciz beyanı,

11. Hayat sigortası yaptırma,

12. Çıraklık sözleşmesi yapma,

13. Eğitim, bakım, sağlık kuruluşuna yerleştirme,

14. Yerleşim yerinin değiştirilmesi.

Denetim Makamı Onayını Gerektiren İşlemler Nelerdir?

Aşağıdaki işlemler için ayrıca Asliye Hukuk Mahkemesi'nin izni de şarttır:

1. Evlat edinme veya evlat edinilme,

2. Vatandaşlık işlemleri,

3. Şirket ortaklığı, işletme devri veya tasfiyesi,

4. Ömür boyu bakım/gelir sözleşmeleri,

5. Mirasın kabulü, reddi veya sözleşme ile miras paylaşımı,

6. Küçüğün ergin kılınması,

7. Vasi ile kısıtlı arasında sözleşme yapılması.

İzin alınmaksızın yapılan işlemler, hukuken geçersiz sayılabilir.

Vasi Tayini Davasında Avukat Tutmak Zorunlu mudur?

Zorunlu değildir. Ancak vesayet yargılamaları teknik detaylar ve çok adımlı işlemler içerdiği için, bu alanda deneyimli bir avukatla çalışmak hem hak kaybını önleyecek hem de süreci hızlandıracaktır. Özellikle vasi olacak kişiyle ilgili çekişme varsa, uzman bir temsilci desteği hayati önem taşır.

İstanbul Kadıköy'de faaliyet gösteren Tercan Avukatlık, vasi tayini davalarında hukuki danışmanlık ve temsil hizmeti sunar. Sürecin başından sonuna kadar her adım planlı, titiz ve şeffaf şekilde yürütülür.

Web sitemizde yer alan bu ve benzeri bilgiler öneri, tavsiye veya hukuki mütalaa değildir. Yazarımız veya büromuz bu sitede yer alan çözümlere, bilgilere, metinlere veya yayınlara dayanılmasından, kullanılmasından hareketle zarara uğranmasından dolayı sorumluluk kabul etmez.

Vasi Tayini Nasıl Yapılır? Vasi Nedir? Kısıtlama Kararı Nasıl Alınır? Akıl Sağlığı Raporu Nasıl Alınır? Vasi Tayini avukat, vasi atanması